دوره 9، شماره 1 - ( 3-1402 )                   جلد 9 شماره 1 صفحات 98-77 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Karkon Beiraq H. A critical examination of the foundations of learning theories in contemporary psychology from the perspective of the "expanding vessel" metaphor. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی 2023; 9 (1) :77-98
URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-522-fa.html
کارکن بیرق حبیب. استعارۀ «ظرف مُتَسِع» مبنایی برای نظریه‌پردازی در باب یادگیری. فصلنامه تحقیقات بنیادین علوم انسانی. 1402; 9 (1) :77-98

URL: http://frh.sccsr.ac.ir/article-1-522-fa.html


چکیده:   (650 مشاهده)
نظریه‌های یادگیری را می‌توان به دو بخش کلی فلسفی و روان‌شناختی تقسیم کرد. با وجود نظریه‌های روان‌شناختی متعدد دربارۀ یادگیری، معدود کسانی مانند کریستوفر وینچ و پیتر جارویس از بعد فلسفی نیز به بحث یادگیری پرداخته‌اند. نظریه‌پردازی در باب یادگیری نیز همچون سایر مباحث علوم انسانی، مبتنی بر دیدگاه نظریه‌پرداز در باب ماهیت انسان است. با استفاده از بیانی نورانی از امیرمؤمنان (ع) که حاکی از تجرد نفس است، ما اصطلاح استعارۀ ظرف مُتَسِع را جعل کردیم و معتقدیم براساس آن می‌توان مبنایی برای نظریه‌ای دربارۀ یادگیری ابداع کرد. مطابق استعارۀ مذکور، دیدگاه‌های مکانیکی مانند رفتارگرایی و پردازش اطلاعات دربارۀ یادگیری - که علم و معرفت را تنها به اطلاعات و یادگیری را به انتقال اطلاعات تنزل می‌دهند- نقد می‌شوند. هدف از تألیف این مقالۀ توصیفی-تحلیلی ارائۀ مبنایی برای نظریه‌پردازی در باب یادگیری براساس دیدگاه اسلامی است که بر بنیاد آن می‌توان نظریه‌های روان‌شناختی موجود را که مبتنی بر فلسفه‌های خاص غربی است به چالش کشید. ما بر مبنای استعارۀ ظرف مُتَسِع نظریه‌های یادگیری را از سه منظر جهان‌بینی، تجرد نفس و علم‌گرایی نقد کرده‌ایم. استعارۀ مذکور دلالت‌هایی برای یادگیری، هدف تعلیم‌ و تربیت و برنامۀ درسی دارد که در پایان مقاله به آنها اشاره شده است.
متن کامل [PDF 310 kb]   (226 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: عمومى
انتشار الکترونیک: 1402/3/10

فهرست منابع
1. قرآن کریم. نهج البلاغه. ابن سینا. 1386. الاشارات و التنبیهات (النمط السابع). ترجمه و شرح آیت‌ا... احمد بهشتی. قم: بوستان کتاب. استرنبرگ، رابرت. 1387. روان‌شناسی شناختی؛ ترجمه دکترسید کمال خرازی و دکتر الهه حجازی. تهران: سمت. البحرانی، کمال الدین میثم بن علی بن میثم. 1420 ق. شرح نهج البلاغه. بیروت: دارالثعلین. پستمن، نیل.1385. تکنوپولی (تسلیم فرهنگ به تکنولوژی). ترجمۀ صادق طباطبایی. تهران: اطلاعات. تمیمی آمدی، عبدالواحد.1410 غرر الحکم و درر الکلم. تحقیق: سید مهدی رجائی، قم: دار الکتاب الاسلامی. جرجانی، عبدالقاهر. 1374. اسرار البلاغه. ترجمۀ جلیل تجلیل. تهران: دانشگاه تهران. حافظ‌نیا، محمدرضا. 1392 مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سمت. حسننیا، سمیه؛ شمشیری، بابک. 1398. «بررسی تطبیقی فرایندهای یادگیری مشاهده‌ای بندورا در قرآن». رویش روانشناسی. سال هشتم. شمارۀ 3. صص 174-167. حسینی، افضل‌السادات؛ الیاسی، تحسیم؛ عبدالکریمی، بیژن؛ سجادی، سید‌مهدی؛ 1397. «مفهوم استعاره و کارکرد آن در حوزۀ زبان و اقتضائات آن در تعلیم و تربیت». اندیشه‌های نوین تربیتی. دورۀ چهاردهم. شمارۀ 4. صص 61-39. دکارت، رنه. 1381. تأملات در فلسفۀ اولی. ترجمۀ احمد احمدی. تهران: انتشارات سمت. زنگویی، اسدالله؛ شعبانی ورکی، بختیار؛ فتوحی، محمود؛ مسعودی، جهانگیر. 1389. «استعاره: مفهوم، نظریه‌ها و کارکردهای آن در تعلیم و تربیت». مبانی تعلیم و تربیت. سال یازدهم. شمارۀ 1. صص 108-77. سیف، علی‌اکبر. 1380. «نظریۀ سازندگی یادگیری و کاربردهای آموزشی آن». تعلیم‌ و تربیت. شمارۀ 65. صص 76-61. شارعپور، محمود. 1387. جامعهشناسی آموزش و پرورش. تهران: سمت. شعبانی، حسن. 1391 روش تدریس پیشرفته. تهران: سمت. شمیسا، سیروس. 1379 بیان و معانی، تهران: فردوس. شولتز، دوان پی؛ سیدنی، آلن. 1387. تاریخ روانشناسی نوین. ترجمۀ علی‌اکبر سیف و پاشا شریفی. تهران: نشر دوران. صرفی، محمدرضا؛ ورناجی مژگان. 1392. «فرایند یادگیری با تکیه بر آیات قرآن کریم و اشعار مثنوی معنوی». ادبیات تعلیمی. دورۀ پنجم. شمارۀ 20، صص 72-35. طباطبایی، سید محمدحسین. 1378. المیزان فی تفسیر القرآن. جلد 1 و 13. ترجمۀ سید محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم. _________________. 1422. نهایة الحکمة. تصحیح و تعلیق شیخ عباس علی زارعی سبزواری. قم. مؤسسۀ النشر الاسلامی التابعه لجماعۀ المدرسین. فولکیه، پل. 1377 فلسفۀ عمومی یا مابعدالطبیعه. ترجمۀ یحیی مهدوی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. قصوری درگاهی، رخساره؛ جاویدی کلاته جعفرآبادی، طاهره؛ شعبانی ورکی، بختیار؛ الهی خراسانی، مجتبی. 1399 «ظرفیت استعارۀ متناظر در کشف مبانی تعلیم‌ و تربیت اسلامی». پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی. شمارۀ 47. صص 32-5. کاپلستون، فریدریک چارلز. 1393. تاریخ فلسفه. ج 1. ترجمۀ سید جلال‌الدین مجتبوی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. کاردان، علی‌محمد. 1387. سیر آرای تربیتی در غرب. تهران: سمت. کدیور، پروین. 1386. روان‌شناسی یادگیری. تهران: سمت. کرمی، حسین. 1385 انسان شناخت، تطبیقی در آرای صدرا و یاسپرس. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. گوتک، جرالد. ال. 1388. مکاتب فلسفی و آرای تربیتی. ترجمۀ دکتر محمدجعفر پاک‌سرشت. تهران: سمت. لاک، جان. 1381. جستاری در فهم بشر. تلخیص پیستون پرینگال. ترجمۀ صادق رضازاده شفق. تهران: شفیعی. لاندین، رابرت ویلیام. 1382. نظریه‌ها و نظام‌های روان‌شناسی. ترجمۀ یحیی سید مهدوی. تهران: نشر ویرایش. لطف‎آبادی حسین. 1391. روان‌شناسی تربیتی. تهران: سمت. مجلسی، محمدباقر. 1403. بحار الانوار الجامعه لِدُرر اخبار الائمه الاطهار. جلد 75. بیروت: مؤسسۀ الوفاء. محمدی چابکی، رضا؛ وجدانی، فاطمه؛ بیطرفان، فاطمه سادات. 1399 «استعارۀ تربیتی سفر». علوم تربیتی از دیدگاه اسلام. سال هشتم. شمارۀ 14، صص 141-121. محمدی، محمود؛ حسینی، افضل‌السادات؛ برخورداری، رمضان. 1397. «کاربرد نظریۀ استعاره مفهومی لیکاف در آموزش تفکر خلاق». روان‌شناسی شناختی. دورۀ ششم. شمارۀ 4، صص 46-35. المعتزلی، ابن ابی الحدید. 1415 ق. شرح نهج‌البلاغه. تقدیم و تعلیق: الشیخ حسین الاعلمی. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات. مکارم شیرازی، ناصر. 1374. تفسیر نمونه. جلد 26. تهران: دار الکتب الاسلامیه. _______________. 1386. پیام امام امیرالمؤمنین (ع). تهران: دار الکتب الاسلامیه. میلر، جی. پی. 1387. نظریه‌های برنامۀ درسی. ترجمۀ محمود مهرمحمدی. تهران: سمت. هاشمی، احمد. 1388. جواهر البلاغه. جلد 2. ترجمه و شرح: حسن عرفان. قم: بلاغت. هرگنهان، بی آر. 1395 تاریخ روان‌شناسی. ترجمۀ یحیی سید محمدی. تهران: نشر ارسباران. Ahmady, S; Yaghmaei, M; Arab, M. and Monajemi, A. 2016 “Metaphor in Education: Hidden but Effective”. Journal of Medical Education. Vol. 15. No. 1. pp. 57-52. Audi, R., 2003 Epistemology (A Contemporary Introduction to the Theory of Knowledge). London: Routledge. Bunnin, N. and Yu, J. 2004. The Blackwell dictionary of Western philosophy. Oxford: Blackwell. Hacker, P. M. S. 2012. “The Sad and Sorry History of Consciousness: being among other things a challenge to the ‘consciousness studies community”. Royal Institute of Philosophy Supplements. Vol. 70. pp. 168-149. Heersmink, R. 2017 “A Virtue Epistemology of the Internet: Search Engines, Intellectual Virtues and Education”.Social Epistemology. Vol. 32. Nol. 1. pp. 12-1. Heil, J. 1999. Philosophy of Mind. London and New yourk: Routledge. Hergenhahn, B. R, and Olson, M. H. 1997. An introduction to theories of learning. Upper saddle river, NJ: prentice-Hall. Jarvis, P. 2005. “Towards a philosophy of human learning: an existentialist perspective”. Human learning: A holistic perspective. Jarvis, P. and Parker, S. (Eds.) London: Routledge. pp.1-15. Lakoff, G. and Johnson, M. 2003. Metaphors we live by. Chicago and London: University of Chicago Press. Lakoff, G. 1987. Women, Fire, and Dangerous Things. Chicago and London: The University of Chicago Press. Ornstein, A. C., & Hunkins, F. P. 2018. Curriculum: Foundations, Principles, and Issues. England: Pearson Education Limited. Schunk, D. H. 2012. Learning theories: An educational perspective. Upper saddle river, NJ: prentice-Hall. Sheppard, S. 2001. “Does Mind Matter? Education and Conceptions of Mind”. Educational Theory. No. 2. pp. 258-243.

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به تحقیقات بنیادین علوم انسانی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق